Паўночна-заходняе аператыўнае камандаванне
Гісторыя

Кароткая гістарычная даведка

22 кастрычніка 1942 г. па загаду Стаўкі Вярхоўнага Галоўнакамандуючага ў складзе Данскога фронту на базе 4-й танкавай арміі была сфарміравана 65-я армія. З гэтага часу і да канца Вялікай Айчыннай вайны яе нязменным камандуючым быў вопытны савецкі генерал Павел Іванавіч Батаў, пад кіраўніцтвам якога 65-я армія прайшла баявы шлях ад Сталінграда да Усходняй Прусіі і Растока.

У ходзе Сталінградскай стратэгічнай абарончай аперацыі ў канцы кастрычніка - першай палове лістапада 1942 г. 65-я армія ва ўзаемадзеянні з іншымі войскамі вяла актыўныя баявыя дзеянні на правым беразе Дона, яна утрымлівала плацдарм, які быў захоплены раней, і сковывала з поўначы групіроўку праціўніка, якая наступала на Сталінград.

З пераходам савецкіх войскаў у контрнаступленне ва ўзаемадзеянні з іншымі войскамі ўтварыла ўнутраны фронт акружэння групіроўкі нямецкіх войскаў пад Сталінградам і да 10 студзеня 1943 года блакавала яе з паўночнага захаду.

У студзені - пачатку лютага 1943 года ўдзельнічала ў наступальнай аперацыі «Кальцо» Данскога фронту па ліквідацыі групіроўкі праціўніка, якая была акружана.

Пасля завяршэння Сталінградскай бітвы армія ў пачатку лютага 1943 года была выведзена ў рэзерв Стаўкі ВГК і затым была перадыслацыравана на Арлоўскі кірунак.

З 15 лютага 1943 года 65-я армія была ўключана ў ізноў створаны Цэнтральны (з 20 кастрычніка 1943 г. - Беларускі) фронт і ў яго складзе ў лютым - сакавіку наступала на сеўскім кірунку.

У Курскай бітве ў перыяд абарончага бою, абараняючыся на шырокім фронце, адбівала ўдар суперніка з раёна Сеўска.

У канцы жніўня - верасні 1943 года армія прыняла ўдзел у Чарнігаўска-Прыпяцкай аперацыі, падчас якой фарсіравала рэкі Дзясна і Сож, вызваліла горада Сеўск і ва ўзаемадзеянні з 48-й арміяй - Ноўгарад-Северскі.

У кастрычніку 65-я армія аднавіла наступ і фарсіравала Днепр, а таксама ва ўзаемадзеянні з 61-й арміяй захапіла плацдарм на правым беразе ракі ў раёне Лоева.

Улетку 1944 года 65-я армія прымала ўдзел у наступальнай аперацыі "Баграціён". Удзельнічаючы ў Беларускай стратэгічнай аперацыі, якая пачалася 23 чэрвеня 1944 г., 65-я армія ў складзе 1-га Беларускага фронту вырашала складаныя задачы па вызваленню гарадоў Бабруйск, Слуцк, Нясвіж, Баранавічы, Асіповічы, Старыя Дарогі, Парычы.

У ходзе Люблін-Брэсцкай аперацыі армія ва ўзаемадзеянні з 48-й і 28-й арміямі нанесла паражэнне частке сіл нямецкай 2-й арміі на поўнач ад Брэста і ў канцы ліпеня 1944 года выйшла да ракі Заходні Буг. Працягваючы наступ, яе войскі ў жніўні фарсіравалі Заходні Буг, а ў пачатку верасня авалодалі плацдармам на рацэ Нарве, з якога ва ўзаемадзеянні з суседнімі войскамі паспяхова правялі аперацыю па разгрому нямецка-фашысцкіх войскаў на тэрыторыі Усходняй Прусіі і вызваліла горада Насельск, Рацыёнт, Плоньск, Бродніца, а таксама больш за 800 іншых населеных пунктаў.

У студзені - красавіку 1945 года армія ў складзе 2-га Беларускага фронту прыняла ўдзел у Млаўска-Эльбінгскай і Усходне-Памеранскай стратэгічных аперацыях.

Баявы шлях армія завяршыла ўдзелам у Берлінскай стратэгічнай аперацыі, падчас якой імкліва фарсіравала Одэр на поўдзень ад Штэціна (Шчэцін) і, развіваючы наступленне ў напрамку Фрыдланд - ​​Дэмін, выйшла на ўзбярэжжы Балтыйскага мора на востраў Руген, дзе і быў зроблены апошні залп па ворагу ў паласе арміі.

За гады Вялікай Айчыннай вайны 65-я армія на чале з нязменным камандзірам Паўлам Іванавічам Батавым прайшла ў баях з ворагам ад Волгі да Балтыкі 3525 кіламетраў, пастаянна знаходзілася ў першым эшалоне аператыўнага наступу войскаў фронту, вызваліла ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў больш за 2,5 тысячы населеных пунктаў, пераадолела 70 водных рубяжоў.

Радзіма высока ацаніла баявыя заслугі воінаў 65-й арміі:

43-м часцям і злучэнням прысвоены ганаровыя найменні;

Баявыя Сцягі часцей арміі ўвянчаны 102 ордэнамі;

304-м воінам войска прысвоена званне Героя Савецкага Саюза, больш за 100 тысяч узнагароджаны ордэнамі і медалямі;

27 разоў Масква салютавала ў азнаменаванне перамог арміі над ворагам.

Пасля заканчэння ваенных дзеянняў з 10 чэрвеня 1945 года армія ахоўвала ўзбярэжжа Балтыйскага мора ў складзе Паўночнай групы войскаў.

У красавіку 1946 года палявое ўпраўленне 65-й арміі было перафарміравана ў палявое ўпраўленне 7 механізаванай арміі, а ў лютым 1947 года – ва ўпраўленне 7 асобнай кадравай танкавай дывізіі ў складзе Паўночнай групы войскаў.

У 1948 годзе ўпраўленне 7 асобнай кадравай танкавай дывізіі ўвайшло ў склад Беларускай ваеннай акругі і было перадыслацыравана ў горад Барысаў, а ў 1949 годзе перафарміравана ва ўпраўленне 7 механізаванай арміі. У 1957 годзе 7 механізаваная армія была перайменавана ў танкавую армію.

За самаадданую ратную работу генералаў, афіцэраў, сяржантаў і салдат арміі, як у ваенны, так і ў мірны час, Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 15 студзеня 1974 года 7 танкавая армія была ўзнагароджана ордэнам "Баявога Чырвонага Сцяга".

За высокія вынікі ў баявой вучобе ў мірны час 9 злучэнняў і часцей арміі былі ўзнагароджаны Ганаровым знакам ЦК КПСС, Прэзідыума Вярхоўнага Савета і Савета Міністраў СССР.

Шэраг злучэнняў і часцей арміі быў узнагароджаны вымпелам Міністра Абароны СССР "За мужнасць і воінскую доблесць".

У 1993 годзе 7 танкавая армія была пераназвана ў 7 армейскі корпус у складзе Узброеных Сіл Рэспублікі Беларусь, а ў 1994 годзе - у 65-ы армейскі корпус.

25 снежня 2001 года 65-ы армейскі корпус быў ператвораны ў Паўночна-заходняе аператыўнае камандаванне.